1. Oświata szkolna w Jastrzębiu.
1.1 Od początku XX wieku do 31.09.1939 r.
Wieś Jastrząb od początku XX wieku znajdowała się w obszarze tzw. Królestwa Polskiego więc należała do Rosji carskiej. W tym zaborze nauka szkolna dzieci nie była obowiązkowa. Rząd rosyjski zakładał w niektórych wioskach tzw. szkoły ludowe. Według danych statystycznych z 1914 r. w szkołach tych uczyło się około 18% ogółu dzieci w wieku szkolnym. Nauka prywatna była zakazana, uczono jednak tajnie języka polskiego, gdy było to możliwe.
W Jastrzębiu Publiczną Szkołę Podstawową otworzono w latach 1922-1924. Były w niej czynne 4 początkowe klasy. Jeżeli rodzice chcieliby, aby ich dziecko ukończyło pełne 7 klas posyłali je do najbliższej 7-mio klasowej szkoły (tj. do Poraja). W przeciwnym razie dziecko uczęszczało do 14 roku życia do miejscowej szkoły, gdyż nauka odbywała się na ogół w klasach łączonych. Pierwszą nauczycielką w szkole powszechnej w Jastrzębiu była Bronisława Fazan.
W 1926 r. wybudowano własny budynek szkolny. Był bardzo skromny. Jedna izba lekcyjna, korytarzyk, kancelaria w małym pokoiku. W szkole był jeden nauczyciel. W tym czasie tj. od 1926 r. nauczycielką była Helena Kubikowa mieszkająca najpierw w Jastrzębiu, później dochodząca z Poraja.
W 1936 r. dobudowano do istniejącego już budynku izbę lekcyjną. W latach 30-tych pracowało już dwóch nauczycieli. Udało się ustalić, że w latach 1930-1939 w Publicznej Szkole Podstawowej w Jastrzębiu uczyli: Mikołaj Danyłow, Maria Polakowska, Gabriela Niwińska-katechetka. Przez pewien czas pracowała nauczycielka narodowości żydowskiej, prawdopodobnie mieszkająca w Poraju, lecz jej nazwiska nie da się dziś ustalić.
W latach 1936-31.08.1939 kierownikiem szkoły był Mikołaj Danyłow, nauczycielką Maria Polakowska.
3-go września miał rozpocząć się kolejny rok szkolny 1939/40. W tym dniu wojska niemieckie wkroczyły do gminy Poraj. Rozpoczął się tragiczny czas okupacji.
1.2 Nauka szkolna w Jastrzębiu w czasie okupacji
Rok szkolny miał się rozpocząć 3 września 1939 r. W tym dniu wojsko niemieckie wkroczyło na teren gminy Poraj. Rozpoczęła się trwająca ponad 5 lat okupacja hitlerowska. Władze okupacyjne po wprowadzeniu administracji otworzyły szkolę w Jastrzębiu 2.11.1939 r. Kierownikiem był nadal Mikołaj Danyłow, nauczycielką Maria Polakowska.
20.07.1940 r. – szkołę zamknięto na polecenie władz hitlerowskich.
Po prawie dwuletniej przerwie 02.05.1942 r. władze niemieckie otworzyły szkołę. Uczyli w niej prawdopodobnie Mikołaj Danyłow, Mieczysława Janicka, Bronisława Fazan. Rok szkolny trwał również w miesiącach letnich, ponieważ dzieci w dużej mierze wykorzystywano do zbierania i suszenia ziół, jagód i innych owoców leśnych, grzybów oddawanych następnie Niemcom.
Oprócz nauki nadzorowanej i kontrolowanej przez niemieckie władze oświatowe – dzieci i młodzież zdobywały wiedzę w tajnym nauczaniu. Było ono zorganizowane zależnie od warunków. Organizowano grupy dzieci i młodzieży w tzw. „kompletach”. Lekcje odbywały się w prywatnych mieszkaniach. Było to bardzo niebezpieczne i groziło represjami. Często przy wzajemnym zaufaniu rodziców, dzieci i nauczyciela lekcje z zakresu takich zakazanych przedmiotów jak historia, geografia, język polski odbywały się w szkole. Dzieci przynosiły na takie lekcje ukryte pod ubraniem zachowane podręczniki, a na wypadek niespodziewanej kontroli miały „pod ręką” podręczniki dozwolone.
Tajne nauczanie organizowała i prowadziła nauczycielka Bronisława Fazan.
1.3 Od 16.01.1945 r. do chwili obecnej.
W wyniku ofensywy radzieckiej Niemcy opuścili Jastrząb inne miejscowości gminy Poraj 16 stycznia 1945 r. Zakończyła się okupacja, wojna trwała jeszcze do 8 maja 1945 r. Nauczycielstwo natychmiast przystąpiło do organizowania nauki w szkołach. Podobnie było w Jastrzębiu. Kierownik szkoły Mikołaj Danyłow po ucieczce Niemców natychmiast wyjechał. Obowiązki kierownika szkoły w latach 40-tych pełniła Maria Polakowska (do 1946 r.), później Jadwiga Rosikoń i Halina Czerna (1947-49). W pierwszych powojennych latach w szkole jastrzębskiej były tylko 4 początkowe klasy. Warunki nauki były w tym czasie trudne. Brakowało opału, wieś nie była jeszcze zelektryzowana. Oprócz ławek, tablicy i kredy nie było nic. Jednak nauka musiała się odbywać. Wszyscy nauczyciele, rodzice, a także dzieci robili co było w ich mocy, by ta prawdziwa polska szkoła mogła istnieć i działać. W pierwszych powojennych miesiącach nauczyciele nie otrzymywali poborów. Wówczas rodzice zorganizowali się i dostarczali mleko i inne własne produkty spożywcze swym nauczycielom, by mogli przetrwać najtrudniejszy czas. Drukowano pospiesznie podręczniki. Pomoce naukowe wykonywali sami nauczyciele często z pomocą starszych dzieci. Nie było w Jastrzębiu biblioteki, nie wychodziły jeszcze czasopisma dziecięce, ale i temu postarano się zaradzić. Dzieci własnymi rękami zrobiły dla najmłodszych klas „biblioteczkę”. Były to zrobione z tekturki same tylko okładki z wklejonymi wewnątrz wierszykami krótkimi opowiadaniami. Wszystkie materiały do „książeczek” dzieci wyszukały w domach, a były to najczęściej pojedyncze kartki z przedwojennych pisemek. Jak w prawdziwej bibliotece „książeczki” miały numery i były codziennie wypożyczane. W ten sposób dzieci szybko opanowały płynne czytanie.
W skromnych warunkach odbywały się imprezy np. zabawy noworoczne, z których dochód zasilał szkolną kasę, opłatek, Dzień Matki itp.
W latach 50-tych funkcję kierownika szkoły w Jastrzębiu sprawowała Maria Polakowska (1951-1954), następnie Jadwiga Rosikoń, a od 1945 do 1965 Natalia Kidawka. W tym czasie pracowały również Maria Marszałek i Helena Harbas.
Stopniowo zwiększała się ilość klas i ilość zatrudnionych nauczycieli. W 1953 r. w jastrzębskiej szkole dzieci już pobierały naukę do VI klasy włącznie.
Mały budynek szkolny już nie wystarczał, podjęto więc decyzję o budowie nowego budynku dostosowanego do rosnących potrzeb szkoły. W 1964 r. oddano do użytku społeczności Jastrzębia obszerną, nowoczesną szkołę. W uroczystości otwarcia szkoły obok dzieci i dorosłych mieszkańców wzięły udział władze oświatowe i administracyjne.
Szkoła funkcjonuje do dziś. Jest ciągle modernizowana, upiększana.